دکتر صابر | فروش آنلاین به سادگی هر چه تمام
نویسنده: drsaber 
درباره بیماری و روش‌های تشخیص
سندروم پرادر-ویلی (Prader-Willi Syndrome-PWS) یک اختلال ژنتیکی نادر و پیچیده است که بر بخش‌های متعددی از رشد جسمی، رفتاری و ذهنی تأثیر می‌گذارد. این سندروم از جمله اختلالات ایمپرینتینگ (چاپ ژنی) محسوب می‌شود و ناشی از اختلال در عملکرد کروموزوم ۱۵ (15q11-q13) پدری است. شیوع آن در حدود ۱ در هر ۱۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ تولد تخمین زده می‌شود.
سندروم پرادر-ویلی به‌دلیل نبود بیان ژن‌های پدری در ناحیه خاصی از بازوی بلند کروموزوم ۱۵ (15q11-q13) رخ می‌دهد. این اختلال می‌تواند ناشی از یکی از سه مکانیسم ژنتیکی زیر باشد:
- حذف بخشی از کروموزوم 15 پدری (70٪ موارد)
- دریافت دو نسخه از کروموزوم 15 از مادر Maternal Uniparental Disomy یا MUPD (حدود 25% موارد)
- اختلال در ناحیه کنترل ایمپرینتینگIC defect (حدود 5% موارد)
این مکانیسم‌ها منجر به خاموشی یا غیرفعال بودن ژن‌هایی می‌شوند که فقط از نسخه پدری فعال‌اند، در حالی که نسخه مادری آن‌ها به طور طبیعی خاموش است.
علایم و نشانه‌های بالینی
علایم PWS با افزایش سن تغییر می‌کنند و به دو دوره اصلی تقسیم می‌شوند:
- نوزادی و اوایل کودکی:
- شلی عضلانی شدید (هیپوتونی)
- مشکل در تغذیه و مکیدن شیر
- تأخیر در رشد حرکتی
- ضعف عمومی، گریه ضعیف و خواب زیاد
- تأخیر در تکامل روانی- حرکتی
- دوران کودکی به بعد:
- پرخوری غیرقابل کنترل (هایپر فاجی) و خطر چاقی شدید
- کوتاهی قد (در صورت عدم درمان با هورمون رشد)
- اختلالات رفتاری: لج‌بازی، وسواس، خودآزاری (مانند کندن پوست)، خشم‌های انفجاری
- تاخیر ذهنی یا یادگیری در سطح خفیف تا متوسط
- کاهش ترشح هورمون‌های جنسی: منجر به بلوغ ناقص، بی‌نظمی قاعدگی یا ناباروری
- ویژگی‌های چهره‌ای مشخص: چشم‌های بادامی، دهان کوچک، لب بالای نازک، دست و پای کوچک
روش‌های تشخیص
برای تشخیص سندروم پرادر-ویلی، مراحل زیر طی می‌شود:
- بررسی متیلاسیون DNA (MS-PCR) یاMS-MLPA : برای تشخیص کلی وجود اختلال در ناحیه 15q11-q13
- آزمایش FISH یاArray-CGH : برای بررسی وجود یا عدم وجود حذف کروموزومی
- تست دیزومی تک‌والدی (UPD): برای شناسایی مواردی که دو کروموزوم از مادر به ارث رسیده‌اند.
- بررسی ناحیه ایمپرینتینگ: در موارد نادر که حذف یا UPD وجود ندارد.
تشخیص می‌تواند در دوران جنینی نیز انجام شود، به‌ویژه اگر سونوگرافی کاهش حرکت جنین یا مایع آمنیوتیک زیاد را نشان دهد.
نوع نمونه
- خون محیطی
- مایع آمنیوتیک یا نمونه CVS برای تشخیص پیش از تولد
مقدار نمونه
- خون محیطی: ۳ تا ۵ میلی‌لیتر
- مایع آمنیوتیک: 20 میلی‌لیتر
شرایط نگهداری نمونه
- خون محیطی: در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد (تا ۷۲ ساعت)
- مایع آمنیوتیک: دمای ۲۰ تا ۲۳ درجه و ارسال سریع
مدت زمان جوابدهی
- تست متیلاسیون و FISH: ۷ تا ۱۰ روز کاری
- Array-CGH : حدود 4 تا 6 هفته
- تست‌های مکمل UPD و IC defect: تا ۳ هفته
- تشخیص پیش از تولد: حدود 4 تا 6 هفته
منابع علمی
- Cassidy, S. B., & Driscoll, D. J. (2009). “Prader-Willi syndrome.” European Journal of Human Genetics, 17(1), 3–13.
- Butler, M. G. (2011). “Prader–Willi syndrome: current understanding of cause and diagnosis.” American Journal of Medical Genetics Part A, 154A(5), 1117–1129.
- Buiting, K. (2010). “Prader–Willi syndrome and Angelman syndrome.” American Journal of Medical Genetics Part C, 154C(3), 365–376.
- Gunay-Aygun, M., et al. (2001). “Prader-Willi syndrome: clinical findings and natural history.” American Journal of Medical Genetics, 91(5), 321–324.
- Goldstone, A. P., et al. (2008). “Prader-Willi syndrome: advances in clinical understanding and management.” Lancet, 376(9751), 1077–1086.
